Adet döngüleriniz 38 günden daha uzun ya da 21 günden daha kısa sürüyorsa ve adet başlangıcınız sık sık değişiyorsa, bu durum “adet düzensizliği” olarak kabul edilir. Adet düzensizliği, vücuttaki hormonal dengesizlikten ya da farklı sağlık sorunlarından kaynaklanabilir.
Adet düzensizliği şikayeti ile doktora gittiğinizde; sizden kan tahlili yaptırmanız, muayene olmanız ve bazı görüntüleme tekniklerinin gerçekleştirilmesi istenecektir. Peki, adet düzensizliğinin sebepleri nelerdir? Bu yazıda adet düzensizliğine neden olan 14 potansiyel sebepden bahsedeceğiz!
1. Hamilelik
Adet düzensizliğinizin sebebi hamilelik olabilir. Gebelik ile birlikte, adet kanaması duracaktır. Bazen, lekelenmeler fark edilse de; mide bulantısı, koklara karşı hassasiyet, memede hassasiyet ve yorgunluk gibi belirtiler de eşlik ediyorsa, adet gecikmenizin altında yatan neden gebelik olabilir.
Korunmasız olarak cinsel ilişkiye girdiyseniz ya da adet gecikmenize yukarıdaki semptomlardan herhangi biri eşlik ediyorsa, evde idrar ile yapılan hamilelik testlerinden yapabilir ya da bir kanda gebelik testi yaptırmak için doktora başvurabilirsiniz.
Hamile olduğunuzu öğrendiyseniz ve karın bölgesinde bıçak gibi vuran, keskin ve uzun süren ağrılar varsa; düşük riskine karşı derhal doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.
2. Hormon İçeren Doğum Kontrol Yöntemleri
İstenmeyen gebelikleri önlemek için tercih edilen hormonal doğum kontrol yöntemleri, adet gecikmelerine ve düzensizliklere neden olabilir. Hormon içeren doğum kontrol hapları, bazen iki adet dönemi arasında lekelenmelere de neden olabilir. Bazen de, adet kanamalarının normalden daha hafif geçmesine neden olabilir.
Hormon içeren doğum kontrol haplarını kullanmayı bıraktıktan sonra, adet düzensizlikleri bir süre daha devam edebilir. Ancak, en geç 6 ay içinde alıştığınız adet döngüsüne geri dönebilirsiniz. Hormon içeren bir doğum kontrol yöntemi kullanıyorsanız, adet düzensizliğinizin nedeni bu olabilir.
3.Emzirme
Bir kadın, doğumdan bir süre sonra yeniden adet görmeye başlar. Emzirme döneminde annenin süt üretimini sağlayan prolaktin hormonu; emzirme dönemindeki bir kadının adet düzensizlikleri yaşamasına neden olabilir. Emzirme dönemi bittikten sonra, adet döngüleriniz yeniden düzene girecektir. Eğer, emzirmeyi bitirmenizin üzerinden 6 ay geçtiyse ve hala düzensizlik yaşıyorsanız, mutlaka doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.
4. Menopoz Öncesi Dönem
Bir kadının adet döngüleri ergenlik ile birlikte başlar ve menopoz ile birlikte sona erer. Adet kanamalarınız artık sona ermek üzereyken, menopoz öncesi dönemde de adet düzensizliği ile karşılaşabilirsiniz.
Menopoz öncesi dönem, kadınlarda menopoza geçiş dönemidir ve 40’lı yaşlarda ortaya çıkar. Bazı kadınlarda, 40 yaşın altında da başlayabilir. Perimenopoz döneminde, menopoz öncesinde ortalama 6-8 yıl boyunca çeşitli belirtiler fark edilebilir.
Bu dönemde, vücutta östrojen hormonu seviyeleri dalgalanır. Bu da, adetin daha hafif ya da daha yoğun geçmesine ve düzensizliklere neden olabilir. Adet düzensizliğinize eşlik eden gece terlemeleri, ani ruh hali değişimleri ya da sıcak basmaları varsa, altta yatan neden, menopoz öncesi döneme girmiş olmanız olabilir.
5. PKOS Hastalığı
Kadınlarda en yaygın adet düzensizliği nedenlerinden biri de PKOS hastalığıdır. Üreme çağındaki kadınlarda sıkça görülen bu durum, uzun bir süre boyunca adet görmemenize ya da adet dönemlerinin ağır ve yoğun geçmesine neden olabilir.
Adet düzensizliğine eşlik eden bir kısırlık, vücutta aşırı tüylenme, saç dökülmesi, kilo artışı gibi sorunlar da varsa, teşhis ve tedavi için bir doktora görünmeniz gerekir.
6. Tiroid Bozuklukları
Tiroid bozuklukları, adet gecikmelerine, daha ağır ve uzun geçen adet dönemlerine neden olabilir. Geçtiğimiz yıllarda yapılan bir çalışmada; adet gecikmesi yaşayan kadınların neredeyse yarısında, tiroid problemleri de olduğu bulunmuştur.
Tiroid bezlerinin daha az ya da daha çok çalışması; adet dönemlerinin daha uzun sürmesine, daha ağır geçmesine ya da krampların şiddetinde artışa neden olabilir. Adet düzensizliğine eşlik eden kalp çarpıntıları, ani kilo kaybı, nedeni olmayan bir sinirlilik hali ve boyun bölgesinde şişme varsa, sebebi tiroid problemleri olabilir.
7. Rahimde Miyomlar
Rahim duvarında oluşan kas tümörleri, miyomlar olarak bilinir. Bu bölgedeki miyomlar, genellikle iyi huyludur. Ancak, rahim miyomu olması durumunda adet döngülerinde değişiklikler meydana gelebilir. Bazen, ağrılı adet dönemleri, bazen de kansızlığa neden olabilecek kadar yoğun kanamalar görülebilir.
Miyomların sayısı fazla olduğunda, belirtiler daha yoğun olabilir. Ayrıca, rahim miyomları; hamile kadınlarda erken doğum ve düşük riskini de arttırmaktadır. Rahim miyomları, genellikle cerrahi müdahale gerektirmese de, bazı ilaç ve takviyelerin kullanımı gerekebilir. Bununla birlikte, miyomların artış göstermesi durumunda, cerrahi müdahale gerekebilir.
8. Endometriozis
Üreme çağındaki kadınların %10’unda görülen yaygın bir durum olan endometriozis; rahim içindeki dokunun normal olmayan bir yerde büyümesi anlamına gelir. Son derece şiddeti adet kramplarına ve daha ağrılı dönemlere neden olabilir.
Ayrıca; adet dönemleri normalden daha uzun ve kanamalar daha ağır olabilir. Bununla birlikte, iki adet dönemi arasında lekelenmeler de fark edilebilir. Adet düzensizliğine eşlik eden bağırsak hareketlerinde ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı ya da kısırlık gibi durumlar söz konusuysa, endometriozis’ten şüphelenilebilir.
9. Kilo Fazlalığı
Vücuttaki kilo fazlalığı, üreme sağlığınızı da olumsuz etkileyen bir durumdur. Obezite ve üreme sağlığı üzerine yapılan çalışmalarda; vücutta aşırı kilo almasının, insülin seviyelerinin dışında adet döngüsünü etkilediği bilinen hormonları da olumsuz etkilediği bulunmuştur.
Obezite, birincil kısırlık nedenleri arasında gösterilmektedir. Hızlı bir şekilde alınan kilolar, adet düzensizliklerine neden olabilir. Bazen, PKOS hastalığı ya da tiroit bozuklukları nedeniyle de fazla kilo alımı gerçekleşebilir ve bu da adet düzensizliklerine neden olabilir.
10. Hızlı Kilo Kaybı
Şok diyetler ile gerçekleşen hızlı kilo kayıpları, adet düzensizliklerine ya da adet döngülerinin kesilmesine neden olabilir.
Gün içerisinde almanız gereken kalori miktarını almamanız, gerekli hormonları etkileyerek üretimini engelleyebilir. Beden Kitle İndeksi’niz 18.5’in altındaysa, bu normalden daha zayıf olduğunuz anlamına gelir ve bu da, hormonal problemlere neden olabilir.
Hızlı kilo kaybı durumunda baş ağrıları ve saç dökülmesi gibi sorunlar da yaşanabilir. Diyet yapmamanıza rağmen kilo veriyorsanız ya da şok diyet uyguladıktan sonra adet düzensizlikleri yaşamaya başladıysanız, mutlaka bir uzmandan yardım almanız gerekir.
11. Çok Yoğun Egzersiz
Çok yoğun egzersizler yapmak, üreme sağlığı ile ilgili hormonları olumsuz etkileyebilir. Bazı sporcu kadınlarda, adet kanamasının hiç olmaması gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, egzersiz rutininin yoğunluğunu azaltmak ve gün içerisinde aldığınız kalori miktarını arttırmak faydalı olabilir.
12. Stres
Stres, vücuttaki tüm sistemleri olduğu gibi, üreme sağlığını da olumsuz etkilemektedir. Adet döngüsünü düzenleyen hormonlara müdahale ederek, adet düzensizliğine neden olabilir. Bu nedenle, hayatınızda stresi azaltacak aktivitelere başlamak faydalı olabilir. Yoga yapmak, kitap okumak, meditasyon yapmak ve bir hobi edinmek, stresi azaltmanıza yardımcı olabilir.
13. Kullanılan İlaçlar
Kan inceltici ilaçlar, tiroit hapları, depresyon ilaçları, kanser tedavisi ilaçları, hormon ilaçları gibi bazı ilaçlar, adet gecikmelerine ve adet döngüsünde sorunlara neden olabilir. Kullandığınız bir ilacın adet düzensizliğine neden olduğunu fark ederseniz, mutlaka doktorunuza danışın.
14. Rahim Ağzı ve Rahim İçi Kanseri
Rahim ağzı ve rahim içi kanseri, bir kadının adet döngüsünde ağır kanamalara ve aşırı kanamalara neden olabilir. Cinsel ilişkiye girdikten sonra vajinal kanama fark ederseniz, bu her zaman endişelenecek bir durum olmasa da, bir doktora görünmeniz en iyisidir.
Adet Düzensizliği Nasıl Tedavi Edilir?
Hangi tedavinin tercih edilecek, adet düzensizliğinizin altında yatan faktöre bağlı olarak adet düzensizliği tedavisi değişkenlik gösterecektir. Adet döngülerinde değişimlere neden olan sağlık sorunun tedavi edilmesi sorunu çözebilir.
Adet düzensizliği nedeniyle doktora gittiğinizde;
-Kan testleri
-Pelvik muayene
-Ultrason muayenesi
-CT taraması ve
-MRG yapılacaktır
Doktorunuz, aşağıdakileri önerebilir:
Tiroit ilaçları
-Kilo kaybı ya da kilo alımı
-Egzersiz rutini
-D vitamini takviyesi
-Oral ilaçlar
-Rahim içi doğum kontrol yöntemleri
-Kilo kaybı ya da kilo alımı
-Egzersiz rutini
-D vitamini takviyesi
-Oral ilaçlar
-Rahim içi doğum kontrol yöntemleri
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
Adet düzensizliği, genellikle ilaç kullanımı ya da hayat tarzı değişiklikleri ile düzeltilebilir bir durumdur. Bununla birlikte, mutlaka doktorunuzu bilgilendirmeniz önemlidir.
Aşağıdaki durumlarda, derhal doktorunuza danışmanız gerekir:
-Hamilelik söz konusu değilse ve 3 aydan daha uzun süredir adet görmediyseniz,
-Adet dönemleri aniden düzensizleşirse,
-7 günden daha uzun süren adet dönemleri varsa,
-Gün içerisinde çok fazla ped değiştirmeniz gerekiyorsa,
-Adet ağrıları çok şiddetliyse,
-35 günden daha uzun ya da 21 günden daha kısa sürede adet oluyorsanız,
-İki adet döngüsü arasında kanamalarınız varsa,
-Akıntılarda kötü bir koku varsa,
-Ateşiniz yüksekse,
Özetle adet düzensizliğinin altında yatan pek çok etken olabilir. Doktorunuzdan yardım alarak düzensizliğin altında yatan nedeni belirlemek sağlığınızın için önemli bir adımdır. Bülent Tıraş